گزینه پیشنهادی وزارت نیرو می خواهد برنامه هایی بلندمدت جهت بخش آب و برق کشور تدوین کند. او به دنبال مسکّن نیست و اعتقاد هست؛ راه حل های چهار ساله نه تنها ابرویی
وزیر پیشنهادی نیرو : بدمصرفی را پشت الفاظ پنهان نکنیم
عبارات مهم : منابع
گزینه پیشنهادی وزارت نیرو می خواهد برنامه هایی بلندمدت جهت بخش آب و برق کشور تدوین کند. او به دنبال مسکّن نیست و اعتقاد هست؛ راه حل های چهار ساله نه تنها ابرویی درست نمی کند که چشم را هم کور خواهد کرد. مدیریت تأمین آب و برق کشور به اعتقاد رضا اردکانیان به مصرف و تقاضا گره خورده است و بر اساس این باید برنامه های جامعی هم جهت مصرف چید. او می گوید: «بدمصرف کردن را نمی توان پشت یک سری الفاظ و لغات دیگر بپوشانیم؛ ولی باید تربیت صحیح مصرف پیدا کنیم». ١٢ سال در مجامع بین المللی حضور داشته و برنامه دهه بین المللی آب حاصل این حضور است.
بدمصرفی را پشت الفاظ پنهان نکنیم / وزیر پیشنهادی نیرو
پیش از ترک ایران، نیز سکاندار شرکت مدیریت منابع آب کشور عزیزمان ایران بوده هست؛ تجاربی که تحلیل این گفته اردکانیان را برایمان راحت تر می کند: «باید فاضلاب جهت ما به شکل منبع مطرح شود. به خاص در مناطق خشک و نیمه خشک توجه به این مسئله ضرورت دارد». او اعتقاد است همان طور که در دنیا فاضلاب را به چشم منبع قابل استفاده نگاه می کنند، ما هم باید از فاضلاب استفاده کنیم و از مدیریت دفع آن فاصله بگیریم. گزینه پیشنهادی وزارت نیرو با دقت بسیار به پرسش های مربوط به آب پاسخ می دهد. با وسواس از کلمات استفاده می کند و تقریبا بی گدار به آب نمی زند. این فرد با همه دقتی که دارد، می گوید: پروژه های انتقال آب قبلا مسکّن هایی تصور می شد که امروزه گاهی دردسرساز هم شده است اند.
برای ساماندهی پرسشها آب کشور، به تعریف منابع تازه آب اعتقاد دارد و فاضلاب و بازچرخانی آن را منبع جدیدی تعریف می کند که باید جهت آن برنامه داشت. از رصد مصاحبه های اخیر اردکانیان می توان فهمید که او وزیری نیست که به دنبال خارج کردن آب از دهان شیر باشد یا در اعماق ژرف زمین و کیلومترها پایین تر از سطح آن به دنبال آب بگردد. اردکانیان گزینه ای است که جهت تأمین آب، در میان من و تو، از طریق اصلاح روش های مصرف و الگوی زندگی به دنبال منبع تازه خواهد گشت. رضا اردکانیان یا همان مدیر مؤسس انستیتویی در دانشگاه شرکت ملل جهت مدیریت پایدار منابع زیستی (آب، خاک و پسماند) در گفت وگویی با خبرنگار روزنامه «شرق» در آستانه اخذ رأی اعتمادش از مجلس، چند برنامه محوری خود را طرح می کند که در ادامه مشروح آن را می خوانید:
گزینه پیشنهادی وزارت نیرو می خواهد برنامه هایی بلندمدت جهت بخش آب و برق کشور تدوین کند. او به دنبال مسکّن نیست و اعتقاد هست؛ راه حل های چهار ساله نه تنها ابرویی
مدیریت به هم پیوسته منابع زیستی (آب، خاک و پسماند) شاید چالش قابل ذکری جهت وزیر آینده نیرو باشد. با این توضیح که ما قانون جامع خاک نداریم، پسماند دارای متولیان متعددی است و آب نیز با قوانین مختلف، دارای چندین متولی هست؛ به این ترتیب، سازماندهی یک مدیریت به هم پیوسته کار دشواری نخواهد بود؟
کشورهای متفاوت دنیا در مناطق و عرصه هایی که به شکل عملیاتی به عنوان مدیریت توأمان آب، خاک و پسماند می پردازند، قطعا در نقطه شروع به بحث تدوین قوانین مورد نیاز جهت این کار توجه نمی کنند؛ یعنی ابتدا یک مقدار به ضرورت مدیریت به هم پیوسته با تحلیل های مدیریت هزینه و فایده توجه کرده و به این نتیجه رسیده اند که مدیریت غیر به هم پیوسته جواب نداده و پرسشها آنها را حل نکرده است.
بعد از آن دنبال راهکارهایی بودند که ببینند هنگامی که ما به عنوان نمونه در افق سه دهه آینده قرار است حجم های بیشتری آب و غذا جهت تأمین نیازهای جامعه در اختیار داشته باشیم، آیا با وضع موجود قادریم این نیازها را تأمین کنیم یا نه. بعد از طی این مرحله، به این راه حل رسیدند که ما باید منابع زیستی خود را با هم ببینیم. این باهم دیدن ابتدا در محدوده نظری مطرح شده است هست. در مراحل بعدی به تدوین مدل های متفاوت در این باره رسیده هست. سپس کشورها به تدوین سازوکار قانونی و به ایجاد ساختارهای مناسب جهت پیاده کردن چنین نظریاتی توجه کرده اند.
بدمصرفی را پشت الفاظ پنهان نکنیم / وزیر پیشنهادی نیرو
طبیعتا ما هم باید در چنین مسیری حرکت کنیم. ابتدا باید یک تصویربرداری از وضع موجود داشته باشیم. باید بدانیم که درحال حاضر چگونه عمل می کنیم و قوانین مورد استفاده چیست. آیا این قوانین تعارض و هم پوشانی دارد یا خیر. بعد گفت وگو براساس مسئولیت یکسان و یک مسئله واحد در سطح شرکت های دولتی یا متعاقب آن در خارج از دولت باید شکل بگیرد تا به یک گفتمان واحد برسیم و به این نتیجه دست یابیم که نیازمندیم با هم کار کنیم. اینجا نقطه شروع عملیات هست. بعد از آنکه متوجه نیازهای خود شدیم، خلأها و سازوکارهای موجود شناسایی می شود.
فکر می کنم در زمینه مدیریت به هم پیوسته منابع زیستی در شروع راه هستیم؛ بنابراین ابتدا جهت ایجاد این گفتمان باید تلاش کنیم. جهت ایجاد این گفتمان نیازمندیم که ذی نفعان را دور هم جمع کنیم و با روش هایی که مرسوم و عملی هست، این بحث را توسعه دهیم و به صورت موازی بتوانیم در سطح شرکت ها و دستگاه های دولتی مثل جهاد کشاورزی، شرکت محیط زیست، دستگاه مسئول صنعت و انرژی و شهرداری هایی که متولی مستقیم و غیرمستقیم در بخشی از این کار (پسماند) هستند، گفت وگو را شروع کنیم تا در یک بازه زمانی مناسب به نقطه ای برسیم که شروع کار جهت اجرای بحث های مدیریت توأمان است.
گزینه پیشنهادی وزارت نیرو می خواهد برنامه هایی بلندمدت جهت بخش آب و برق کشور تدوین کند. او به دنبال مسکّن نیست و اعتقاد هست؛ راه حل های چهار ساله نه تنها ابرویی
جهت اجرای سیاست مدیریت توأمان نیاز به دانش آموختگان علوم اجتماعی جهت کار تسهیلگری خواهید داشت؟ یعنی به سازوکارهایی فکر می کنید که شرکت های تسهیلگر وارد عمل شده است و به وزارت نیرو در مدیریت توأمان آب، خاک و پسماند یاری کند یا در قالب کارگروه های مرسوم دولتی، تصمیم سازی جهت مدیریت توأمان انجام می شود و بعد از آن از حضور نیروهای تسهیلگر استفاده خواهد شد؟
لزوما از ابتدای کار نیازی به دید عملیاتی نیست و لزومی ندارد که ببینیم چه شرکت هایی باید باشند و چه شرکتهایی نباید باشند. در واقع در مراحل اولیه راجع به بحث درگیرکردن شرکت ها و ساختارها فکر نمی کنیم.
ابتدا باید ببینیم به چه عرصه ای از دانش نیاز داریم. اگر دانش علوم اجتماعی باید درگیر این عنوان شود، قطعا دنبال می کنیم که این دانش کجاست. آیا این دانش در دانشگاه ها، مؤسسات تحقیقاتی، شرکت های مردم نهاد یا در افراد و اشخاص حقیقی وجود دارد؟ ما به دنبال بازکردن دریچه های جدیدی هستیم؛ به خاص در دوره ای که قرار است مدیریت بهتری در مدیریت تقاضا هم در بخش آب و هم در بخش انرژی داشته باشیم، تلاش می کنیم نزدیکی زیاد و بهره مندی بیشتری از رشته ها و شاخه های علوم اجتماعی جهت وزارت نیرو فراهم کنیم. هیچ محدودیتی متعاقب آن نداریم که چگونه از این دانش استفاده کنیم. ما راجع به سازوکارها فکر می کنیم. اگر این ساز و کارها در قالب مجموعه هایی است که به تعبیر شما اسم شرکت روی آن گذاشته می شود، حتما دست همکاری به سوی آنها دراز می کنیم. حتی می توانیم به فکر عوض کردن شرح وظایف بعضی ساختارهای خود باشیم و لزوما دنبال آن نباشیم که ساختارهایی را اضافه کنیم.
بدمصرفی را پشت الفاظ پنهان نکنیم / وزیر پیشنهادی نیرو
برنامه های شما جهت پروژه های انتقال آب چیست؟ این پروژه ها مجدد مطالعه و بازتعریف می شود یا اینکه قرار است پروژه هایی که پیشرفت فیزیکی زیادی داشته اند، تکمیل شود؟
ما با واقعیت هایی مواجه هستیم که جزء لاینفک زندگی ماست. در اقلیم خشک و نیمه خشک به دنیا آمده ایم، ادامه حیات می دهیم و از دنیا می رویم.
نسل اندر نسل در این شرایط زندگی کرده ایم و تغییری در اقلیم کشور عزیزمان ایران به سمت مثبت شدن رخ نخواهد داد. اگر سه هزار سال پیش آن طور که مستند هست، مردم کشور عزیزمان ایران پدیده ای شگرف به نام قنات را به دنیا عرضه کردند، حاکی از این است که این خشکی از قدیم وجود داشته هست. نقطه روشن و امیدوارکننده این است که پدران ما در سازگاری با محیط زیست به این راه حل رسیده اند و طبیعتا ما هم نباید تسلیم شویم. قطعا می توانیم جهت حل پرسشها به راهکار برسیم. هنگامی که در چنین شرایطی به سر می بریم، تغییرات پیش رو می تواند وضع ما را سخت تر کند. به این مفهوم که تغییرات اقلیمی می تواند شرایط زیستی ما را سخت تر کند و هیچ گاه این تغییرات به نحوی پیش نمی رود که ما را جزئی از قاره اروپای سبز کند.
در این شرایط در می یابیم که در برخورد با شرایط خشک سالی و سیل، پرسشها بیشتری پیدا خواهیم کرد؛ بنابراین طبیعتا باید به فکر منابع تازه باشیم. تردیدی در این مسئله نیست که جهت حفظ حیات مسکون در ایران، ما نمی توانیم عرصه های وسیعی از زندگی و حیات را در کشور از دست بدهیم. جدا از جنبه های اجتماعی و فرهنگی آن بحث های متعددی مطرح است که باید حیات مسکون را در سرزمین حفظ کنیم. بعد باید منابع تازه آب داشته باشیم. تأکید دارم که باید منبع تازه داشته باشیم و نباید آن را به انتقال آب محدود کنیم. بحث منابع تازه سرفصلی خواهد بود که ما نیازمند کار روی آن هستیم.
منظور از منابع تازه چیست؟
امروز در دنیا به سمتی می رویم که از ذکر لغت فاضلاب در کنار آب پرهیز شود. فاضلاب به عنوان یک منبع دیده می شود؛ ولی رنگ های مختلفی به آب داده می شود تا اشکال متفاوت آب از هم تفکیک شوند. در سایر کشورها در اینکه همه اینها آب هستند، هیچ تردیدی وجود ندارد که این خود نوعی ساختن فرهنگ است.
درحالی که تا همین چند سال پیش حتی در شرح وظایف قانونی وزارت نیرو ذکر می کردیم که کار ما تأمین آب و دفع سالم فاضلاب هست؛ یعنی فاضلاب را یک محصولی می دیديم که مأموریت وزارت نیرو دفع کردن آن به شکل سالم بود. امروزه فاضلاب را به عنوان یک منبع تازه تعریف می کنیم. استفاده سالم از پساب ها منبعی تازه است و باید فاضلاب جهت ما به شکل منبع مطرح شود. به خاص در مناطق خشک و نیمه خشک توجه به این مسئله ضرورت دارد. امروزه در دنیا چیزی حدود ٢٠ میلیون هکتار اراضی کشاورزی با فاضلاب آبیاری می شود و تلاش وسیعی در سطح شرکت های بین المللی در این باره شروع شده است هست. خود من یکی، دو پروژه بزرگ را در مناطق متفاوت دنیا طراحی کردم و درحال حاضر نیز این پروژه ها مشغول به کار هست. راجع به استفاده از پساب باید برنامه ریزی مورد نیاز انجام شود.
اینکه ما مصرف مان بهینه باشد و تلفات را کم کردن دهیم، در واقع یک منبع تازه تولید کرده ایم. هنگامی که در شبکه های مصرف، چه شبکه آب شرب و چه شبکه آب کشاورزی، هدررفت داریم؛ یعنی داریم یک منبع آب را از دست می دهیم. برنامه ریزی جهت جلوگیری از هدررفت آب، انجام کار علمی، سرمایه گذاری و صرف وقت در این باره به مفهوم ایجاد یک منبع تازه آب هست؛ اینکه بتوانیم از آب شور دریاها با توجه به دسترسی هایی وسیعی که داریم، استفاده کنیم؛ البته با رعایت جمیع ملاحظات و در صدر آنها ملاحظات زیست محیطی، همچنین از تجربه کشورهایی که از سال ها پیش آب دریا را شیرین کرده اند، بهره ببریم و هزینه های شیرین سازی را به حداقل برسانیم. از سوی دیگر اگر خطرات و لطمات حاصل از این شیوه را کم کردن دهیم که یک منبع تازه ایجاد کرده ایم. فهرست بلندبالایی از این روش ها وجود دارد که همه در زیر سرفصل منبع تازه تعریف می شود.
وزارت نیرو همه بودجه های خود را متمرکز بر کنترل آب آبی کرده هست. ما جهت آب سبز و آب خاکستری برنامه مناسبی نداریم. جهت تغذیه سفره های زیرزمینی که حیات قنات ها به آن وابسته هست، کمتر بودجه تخصیص داده شده است داده ایم. سال گذشته بودجه طرح تعادل بخشی صفر بوده هست. با حضور شما این روند اصلاح می شود و شاهد ایجاد تغییرات در تخصیص بودجه خواهیم بود؟
ما نیاز به منابع تازه داریم. ایجاد این منابع طبیعتا نیاز به سرمایه گذاری دارد ولی قبل از سرمایه گذاری، ایجاد منابع تازه نیازمند توجه هست. یعنی قبل از سرمایه گذاری باید به آشنایی و توجه راجع به آن برسیم بعدا به سراغ ردیف های بودجه و سازوکارهای استفاده از ظرفیت موجود برویم. در این فهرست جایی هم در آن آخر جهت انتقال آب وجود خواهد داشت. آن هم جابه جایی منبع تلقی می شود.
زمانی که آب شیرین ما از کشور خارج می شد، اولویت این بود که ما اینها را حفظ کنیم ولی آنچه مهم است این است که به این مفاهمه برسیم که اگر به کارها مهم اولیه جهت اصلاح شیوه مصرف به ترتیبی که علم حکم می کند و تجربه نشان می دهد، عمل نکنیم و ابتدا به سراغ آخرین راه حل برویم، دچار مسئله خواهیم شد. تا مدتی فکر می کردیم انتقال آب هم بالاخره یک راه حل یا حداقل یک مسکّن است ولی امروز متوجه شده است ایم که نه تنها این شیوه مسکّن نیست، بلکه می تواند باعث بزرگ ترشدن مسئله فعلی ما نيز بشود.
به این صورت که اگر از آب موجود درست بهره برداری نکنیم، شیوه درست را اعمال نکنیم، کارکرد مناسب را نداشته باشیم، آن کشتی که نباید بکنیم را کماکان ادامه دهیم، آنجایی که نباید صنعت مستقر کنیم و همه این کارها را با این خوش خیالی انجام دهیم که در حال انتقال آب هستیم، قطعا موفقیتی به دست نمی آوریم. لیکن طبیعی است که هر آب انتقالی جدید، یک آبادانی ایجاد کند ولی آبادانی جمعیت بیشتری را دور خود جمع می کند، جمعیت زیاد سرمایه گذاری را وسیع می کند و آن سرمایه گذاری زیاد مسئله را وسعت خواهد داد. بنابراین ما در یک دهه یا کمتر یا زیاد با مسئله ای به مراتب بزرگ تر از مسئله اولیه مواجه می شویم که انتقال، ممکن است راه حل آن نباشد.
نه عنوان انتقال آب جهت تأمین نیازهای شرب از فهرست منابع تازه خارج می شود و نه در صدر فهرست قرار می گیرد که ما با حفظ همه بدرفتاری هایی که داریم، کماکان انتقال را راه حل آن کار بدانیم. ما حالت بیماری را داریم که بر اثر تصادف و هر اتفاقی مجروح است و خون از بدنش خارج می شود. در چنین شرایطی بیمار نیاز به تزریق خون دارد.
پزشکان همه توان خود را جهت جبران مسئله این مجروح به کار می برند که خون تازه به فرد تزریق شود. ولی اگر در فرایند درمان متوجه شویم که بیمار از قبل گرفتار خونریزی داخلی هم هست، ابتدا خونریزی داخلی را درمان می کنند. در مسئله آب بدمصرف کردن ما همان مسئله خونریزی داخلی هست. اولویت را باید به درمان خونریزی داخلی تخصیص داده شده است دهیم. این مسئله ای است که نیاز به تکرار و ساختن فرهنگ دارد. طبیعتا این مسئله نیاز به ضابطه مندشدن و تبدیل شدن به مقررات و قوانین مرتبط با آن دارد.
به علت پرسشها اقتصاد برق، شرکت های فعال در این حوزه در حال ورشکستگی هستند. زمانی برنامه ریزی بخش برق جهت افق ٥٠ سال آینده و تأمین نیازهای آتی بود ولی این روزها صنعت برق به علت پرسشها مالی به روزمرگی افتاده و فقط دعا می کند که پیک (زمان اوج مصرف) تابستان را به سلامت پشت سر بگذارد. فکر می کنید چگونه می توان پرسشها بخش برق را سامان داد و اقتصاد برق را اصلاح کرد؟
خیلی علاقه داشتم که شما قبل از اینکه بپرسید چطور می توان مسئله صنعت برق را سامان داد، بپرسید که آیا این گونه شد و بعد سؤال کنید که حال چه کاری می شود انجام داد. ما مشکلاتی را که حاصل عملکرد خودمان هست، بدون آسیب شناسی و تفکر در این رابطه که آیا به این نقطه رسیده ایم، نمی توانیم حل کنیم.
راه حل های فوری که جهت مقاطع چهارساله و… می دهیم، بعضا مسکّن است و بر اثر گذشت زمان، متوجه می شویم که نه تنها اَبرویی را درست نکرده، بلکه چشمی را هم کور کرده هست. ما در بخش برق و در بخش آب که در محدوده عملکرد وزارت نیرو است و کلا در بخش انرژی و منابع زیست محیطی، بد مصرف می کنیم. بدمصرف کردن را نمی توانيم پشت یک سری الفاظ و لغات دیگر بپوشانیم؛ باید تربیت صحیح مصرف پیدا کنیم. وگرنه زندگی پایداری نخواهیم داشت. توصیه دیگر اینکه باید بپذیریم بخش عمده این مصرف ناصحیح به این بازمی گردد که سرمایه گذاری مورد نیاز جهت مدیریت تقاضا نکرده ایم. وزارت نیرو به عنوان مهم ترین دستگاه دولتی که مسئول تأمین آب و برق مطمئن و پایدار هست، مأموریت کنترل تقاضا را هم دارد.
در بخش برق، تماما تمرکز فعالیت هایمان روی تأمین برق بوده هست. البته به درستی همکاران ما در صنعت برق احساس مسئولیت کردند و با یک غیرت مثال زدنی، در همه این سال ها، چه سال های وقت جنگ که من در عنفوان جوانی در وزارت نیرو حضور داشتم و چه در سال های بعد از جنگ، همواره تلاش بر این بوده است که پیک را جواب بدهیم. امسال نسبت به سال گذشته ٧,٣ درصد مصرف برق پیک رشد داشته هست. این رشد ما فقط رشد مصرف هست. این رشد متناسب با رشد تولیدمان نیست. این رشد کلا با عرصه توسعه کشور متناسب نیست و فقط علامت مصرف گرایی هست. ما باید جهت اصلاح این روند برنامه داشته باشیم. به روش های متفاوت باید به این مسئله بپردازیم که طبیعتا اقتصاد برق یکی از روش های مؤثر است لیکن همه سیگنال های جامعه مصرف کننده به آن پاسخ مثبت می دهند و در همه کشورهای دنیا با این شیوه به نتیجه مطلوب رسیده اند.
در روزهای اخیر که بنا بر ضرورت بحث رأی اعتماد باید از نزدیک در مجلس با نمایندگان مردم در قالب کمیته تخصصی، کمیسیون ها، فراکسیون ها و مجامع استانی صحبت می کردم، دریافتم که سطح بسیار بالایی از فهم و درک مسئله و آمادگی راجع به حل پرسشها وجود دارد. بسیار بیش از گذشته علاوه بر اتکا به ظرفیت بالای نیروی انسانی کشور، امروز دلگرم و روشن دل هستم نسبت به آمادگی و شرایطی که در مجموعه قوه قانون گذاری ما وجود دارد. امیدواریم با استفاده از این پتانسیل ها به سمت قدم های جدی در مدیریت تقاضا در هر دو عرصه به خاص بخش برق برويم.
اخباراقتصادی – شرق
واژه های کلیدی: منابع | انتقال | برنامه | فاضلاب | مدیریت | استفاده | برنامه ریزی | اخبار اقتصادی و بازرگانی
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
